Τυνησία
Είναι μια χώρα πολλές πόλεις της οποίας έχουν αναφερθεί και υμνηθεί στα ποιήματα του μεγάλου μας ποιητή Νίκου Καββαδία, όπως παραδείγματος χάριν το Σφαξ και το Γκαμπές, ενώ το νησί Τζέρμπα,ταυτίζεται στην Οδύσσεια με τον νησί των Λωτοφάγων.
Στις αναφορές Αράβων ιστορικών και γεωγράφων αναφέρεται ως αλ Μαγκρίμπ αλ – Άντνα, δηλαδή ως “Εγγύς Δύση”.
Τα πρωτα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας στην Τυνησία χρονολογούνται από την Παλαιολιθική εποχή, και σχετίζονται με τον Άνθρωπο του Νεάντερταλ. Αργότερα, κατά την Νεολιθική εποχή, η ανθρώπινη παρουσία επηρεάζεται από τον σχηματισμό της Σαχάρας, και είναι στην ίδια εποχή που οι μικροί οικισμοί της Τυνησίας γίνονται πολυπληθέστεροι και εμπλουτίζονται με τους Βερβέρους, που καταφθάνουν, προερχόμενοι από την Λιβύη. Ακόμα και σήμερα, το θέμα της καταγωγής των Βερβέρων είναι ανοικτό, αλλά είναι γεγονός πως η παρουσία τους στην περιοχή επιβεβαιώνεται ήδη από την 4η χιλιετία πΧ.
Το πέρασμα από την προϊστορία στην ιστορία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην συμβολή των Φοινίκων, με την άφιξη της πριγκίπισσας Ελίσα – την Διδώ των Ρωμαίων – από την Τύρο του Λιβάνου, και την ίδρυση της Καρχηδόνας.
Η Καρχηδόνα καταστρέφεται ολοσχερώς από τους Ρωμαίους το 146 πΧ μετά την πρόταση του Κάτωνα του Πρεσβύτερου στην γερουσία της Ρώμης, πρόταση που ολοκληρώθηκε με την ονομαστή φράση “Et preterea censeo Carthago delenda est” δηλαδή “και εκτός αυτού, πιστεύω ότι η Καρχηδόνα πρέπει να καταστραφεί”.
Με το πέρας των Καρχηδονιακών πολέμων, δημιουργείται η Ρωμαϊκή Επαρχία της Αφρικής με πρωτεύουσα την Ούτικα – Υτική στα ελληνικά – ο αρχαιολογικός χώρος της οποίας βρίσκεται κοντά στα ερείπια της Καρχηδόνας.
Αργότερα η περιοχή θα γνωρίσει μια μεγάλη περίοδο ευημερίας και θα γίνει ο κύριος προμηθευτής της Ρώμης σε γεωργικά προϊόντα, όπως παραδείγματος χάριν στάρι και ελαιόλαδο.
Η επαρχία εμπλουτίζεται με ένα δίκτυο καινούργιων πόλεων όπως η Ντούγκα, η Μπούλα Ρέτζια, το Ελ Τζέμ και άλλες, με μνημεία που αντέχουν μέχρι σήμερα, όπως το Κολοσσαίο στο Ελ Τζέμ, που είναι το τρίτο σε μέγεθος στον κόσμο, μετά το Κολοσσαίο της Ρώμης και αυτό της Κάπουα στην νότιο Ιταλία, και το θέατρο της Ντούγκα.
Το Αμφιθέατρο στο Ελ Τζέμ
Στο Κολοσσαίο του Ελ Τζεμ, δίνονταν όλοι οι αγώνες εκτός από τις ναυμαχίες, που δίνονταν μόνο στο Κολοσσαίο της Ρώμης. Εδώ οι σειρές αγωνισμάτων είχαν ως εξής: αρχικά ζώο με ζώο, στην συνέχεια ζώο με άνθρωπο και η κορύφωση ήταν άνθρωπος με άνθρωπο.
Ο χριστιανισμός εξαπλώθηκε γρήγορα στην Τυνησία, μιας και η χώρα λόγω της θέσης της είχε στενές εμπορικές επαφές με την Αλεξάνδρεια και την Αντιόχεια, που ήταν ήδη ανθίζοντα κέντρα της νέας θρησκείας.
Τον 5ο αιώνα, οι Βάνδαλοι διασχίζουν τα στενά του Γιβραλτάρ και εισβάλλουν στην χώρα. Οι Βάνδαλοι είχαν ασπαστεί την αίρεση του Αρείου και αυτό τους έφερε σε αντιπαράθεση με τους ντόπιους ευγενείς, με αποτέλεσμα οι δεύτεροι να υποστούν φοβερούς διωγμούς. Η ηγεμονία τους δεν κράτησε πολύ και η Καρχηδόνα έγινε εύκολος στόχος για τα στρατεύματα του Βυζαντίου που οδηγούνταν από τον Βελισσάριο, στρατηγό του Ιουστινιανού. Ο λαός όμως δεν ήταν ευχαριστημένος από την νέα κατάσταση και έτσι, όταν φθάνουν οι Άραβες με αρχηγό τον Όκμπα ίμπν Ναφί αλ Φίχρι το 670 μΧ, βρίσκουν μια χώρα έτοιμη να τους υποδεχθεί.
Αρχικά βρέθηκε υπό την κηδεμονία των Ομμαγιαδών και στην συνέχεια υπό αυτή των Αββασιδών, αλλά στα τέλη του 8ου αιώνα, ο χαλίφης της Βαγδάτης εμπιστεύτηκε την ηγεμονία της χώρας στον Ιμπραήμ ίμπν αλ – Αχλάμπ και έτσι ξεκινάει η δυναστεία των Αχλαβιτών, η οποία κάνει το Καϊρουάν πρωτεύουσά της. Αυτή η δυναστεία χρειάστηκε να αντιμετωπίσει πολλές εξεγέρσεις, γιατί οι Βερβερικές φυλές ήδη από την αρχή αντιτίθονταν στην αραβική κατοχή. Καταφέρνουν να επεκτείνουν τις κτήσεις τους και φθάνουν μέχρι την Νάπολη, αφού πρώτα κατέκτησαν την Σικελία.
Η πολιτική, οικονομική και θρησκευτική άνθιση της χώρας, συνοδεύτηκε από μια καταπληκτική πνευματική και καλλιτεχνική άνθιση, ενώ πολλά από τα ρωμαϊκά υδραγωγεία ανανεώνονται και παράλληλα κατασκευάζονται και πολλά άλλα, για την αντιμετώπιση της έλλειψης νερού.
Οι Αχλαβίδες οχυρώνουν τις πόλεις τους ιδιαίτερα τις παραθαλάσσιες και έτσι έχουμε την κατασκευή των τειχών στο Σφάξ και τα Ριμπάτ (οχυρό) στην Σούς και το Μοναστίρ.
Από την Τυνησία πέρασαν πολλές δυναστείες, όπως αυτή των Φατιμίδων, που μετέφεραν την πρωτεύουσα στην Μαχντία, αυτή των Αλμοάδων, που έφθασαν από το Μαρόκο και ενοποίησαν όλο το Μαγκρέμπ, δηλαδή όλη την δυτική Αφρική, την Βερβερική δυναστεία των Χαφσιδών, που βασίλεψε μέχρι τον 16ο αιώνα και άλλες.
Αν και κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς, οι Τούρκοι στην περιοχή ήταν λίγοι και έτσι διατήρησαν μεν την στρατιωτική εξουσία, αλλά αναγκάστηκαν να εμπιστευτούν την πολιτική εξουσία σε ντόπιους ευγενείς. Το 1705 ιδρύεται η δυναστεία των Χουσσεϊνιδών, οι οποίοι βασιλεύουν ως Μπέηδες της Τύνιδας μέχρι το 1957.
Το 1881, η Γαλλία, που ήδη από 50 χρόνια είχε κάνει την Αλγερία προτεκτοράτο της, αποφάσισε να επεκταθεί και προς την Τυνησία, την προσάρτησε στις κτήσεις της, παρόλο που η χώρα συνέχισε να κυβερνάται έστω και τυπικά από τον Μπέη, μέχρι το 1956.
Η αντίσταση του λαού της χώρας κράτησε 75 ολόκληρα χρόνια με αιματηρές συγκρούσεις και το 1938 η γαλλική κυβέρνηση αναγκάστηκε να κηρύξει όλη την αποικία σε κατάσταση πολιορκίας, σηματοδοτώντας με αυτόν τον τρόπο την απαρχή του αγώνα για την πολυπόθητη ανεξαρτησία της χώρας, η οποία έφθασε το 1956.
Το μαυσωλείο του Μπουργκίμπα στο Μοναστίρ, την γεννέτειρά του.
Πρώτος πρόεδρος ο Χαμπίμπ Μπουργκίμπα, ο οποίος άλλαξε ριζικά το στάτους της χώρας του με μια σειρά επαναστατικών μεταρρυθμίσεων, όπως παραδείγματος χάριν την κατάργηση της πολυγαμίας, την υποχρεωτική εκπαίδευση και άλλα. Καθαιρέθηκε το 1987 με πολιτική απόφαση λόγω άνοιας και την εξουσία ανέλαβε ο στρατηγός Μπεν Αλί, ο οποίος καθιέρωσε ένα καθαρά δικτατορικό καθεστώς, που διατηρήθηκε μέχρι τα τέλη του 2010, όταν ένας νέος πλανόδιος πωλητής αυτοπυρπολήθηκε σε ένδειξη διαμαρτυρίας επειδή του αφαίρεσαν την άδεια. Αυτό το γεγονός ήταν το φυτίλι που άναψε την λαϊκή εξέγερση. Ο στρατηγός Μπεν Αλί αναγκάστηκε να παραιτηθεί και να φύγει από την Τυνησία. Η χώρα, αφού πέρασε από πολλά σκαμπανεβάσματα έχει πια μια σταθερή κυβέρνηση και φυσικά ένα καινούργιο σύνταγμα που ισχύει από τον Ιανουάριο του 2014. Το 2015, η ομάδα των οργανώσεων που κατάφερε να οικοδομήσει μια πλουραλιστική δημοκρατία στην Τυνησία, κέρδισε το Νόμπελ για την ειρήνη.
Η πρωτεύουσα Τύνιδα συνδυάζει αρμονικά την κοσμοπολίτικη με την παραδοσιακή πόλη. Πολυόροφα κτίρια, πολυτελή ξενοδοχεία, θέατρο στέκουν δίπλα στην πολύβουη Μεντίνα, δηλαδή την αγορά με τα σούκ.
Ξεκινώντας από την Μπάμπ ελ Μπάχρ, δηλαδή από την Πύλη της Θάλασσας, μιας και παλαιότερα η θάλασσα έφθανε ως εκεί, θα μπορέσετε να περιπλανηθείτε μέσα στα στενά δρομάκια της μεντίνας, όπου θα βρείτε από λογής – λογής πραμάτειες, μέχρι εσάνς από αιθέρια έλαια, ενώ ανάμεσά τους παρεμβάλλονται μικρά ζαχαροπλαστεία που πουλούν διάφορα σιροπιαστά γλυκά, που αξίζει τον κόπο να δοκιμάσετε.
Μέσα στην Μεντίνα, υπάρχουν και πολλά παραδοσιακά εστιατόρια, όπου θα μπορέσετε να δοκιμάσετε την τυνησιακή κουζίνα, η οποία χαρακτηρίζεται ως “η κόκκινη κουζίνα, μιας και στην πλειοψηφία των πιάτων της υπάρχουν πάντα τρία κόκκινα υλικά: η ντομάτα, η κόκκινη πιπεριά και η χαρίσα, η οποία έχει σαν βάση την κόκκινη καυτερή πιπεριά και άλλα μπαχαρικά. Δοκιμάστε την τυνησιακά σαλάτα με βάση το καρότο, το κους κούς, τα διάφορα ταζίν κρεάτων και φυσικά το μπρίκ. Μην σας ξεγελάσει το όνομά του, δεν πρόκειται για τα αυγά του σολωμού, αλλά για ένα είδος τηγανιτής πίτας που περιλαμβάνει πουρέ πατάτας με μυρωδικά, τόνο και αυγό. Τρώγεται με το χέρι και είναι θεσπέσιο.
Μην παραλείψετε σε καμία περίπτωση να επισκεφθείτε το ονομαστό Μουσείο Μπαρντό για να θαυμάσετε τα υπέροχα ψηφιδωτά – και όχι μόνο – που χρονολογούνται ως επί το πλείστον από την Ρωμαϊκή εποχή.
Σκηνές κυνηγίου (Μωσαϊκό του 2ου αιώνα μΧ – Μουσείο Μπαρντό)
Πολύ κοντά στην Τύνιδα είναι και η Καρχηδόνα. Από την παλιά της αίγλη δεν απομένουν παρά λίγα ερείπια από το Φοινικικό νεκροταφείο, την περίφημη Τοφέτ, στην οποία υπάρχουν ακόμα οι στήλες αναθηματικού χαρακτήρα που βρίσκονταν επάνω από τους τάφους.
Το φοινικικό νεκροταφείο
Οι επιγραφές αναφέρονται σε ένα τελετουργικό που είχε το όνομα μόλκ και σχετιζόταν με την λατρεία της Φοινικικής θεότητας Τανίτ και του θεού Βαάλ.
Από την Ρωμαϊκή εποχή υπάρχουν μόνο μερικές κολώνες από τα Λουτρά του Αντωνίνο, οι οποίες δεσπόζουν μπροστά από την θάλασσα.
Στον ίδιο κόλπο που βρίσκεται και η Καρχηδόνα, υπάρχει και μια μικρή πολίχνη που παίρνει το όνομά της από έναν θρησκευτικό μουσουλμάνο ηγέτη. Πρόκειται για το Σίντι Μπου Σαϊντ, έναν θαυμάσιο τουριστικό προορισμό, και το ενδιαφέρον που παρουσιάζει έχει να κάνει με την χρήση του μπλε και του λευκού χρώματος που δεσπόζουν παντού.
Πολλοί καλλιτέχνες ερωτεύτηκαν αυτό το χρώμα της και εμπνεύστηκαν από αυτό, όπως παραδείγματος χάριν ο Πωλ Κλέε και ο Μάρκ Τουαίην.
Θρησκευτική πρωτεύουσα της χώρας είναι το Καϊρουάν και αυτό εξ' αιτίας της ύπαρξης του αρχαιότερου τεμένους στο Μαγκρέμπ, που χρονολογείται από τον 7ο αιώνα, καθώς και για την παρουσία του τεμένους του Κουρέα του Προφήτη, δηλαδή του Σίντι Σάχμπι, ο οποίος είναι θαμένος εκεί με τρεις τρίχες από το γένι του Προφήτη Μωάμεθ.
Το μεγάλο τέμενος του Καϊρουάν
Το μεγάλο τέμενος, υπό την δυναστεία των Αχλαβιδών έγινε ένα μεγάλο Πανεπιστημιακό κέντρο, στο οποίο φοίτησαν πολλοί και σημαντικοί επιστήμονες και κοινωνιολόγοι και είναι εδώ που εκδόθηκε το πρώτο δοκίμιο κοινωνιολογίας από τον Ίμπν Χαλντούν, το άγαλμα του οποίου κοσμεί την κεντρική λεωφόρο της Τύνιδας.
Το τέμενος του Σίντι Σάχμπι κτίστηκε αρχικά τον 13ο αιώνα και ανακατασκευάστηκε τον 17ο αιώνα. Εκεί θα μπορέσετε να θαυμάσετε τα σχέδια των πλακιδίων και τα διακοσμητικά γυψομάρμαρα που το στολίζουν.
Ωραίες οι πόλεις, αλλά αυτό που χαρακτηρίζει την Τυνησία είναι ο νότος της με την έρημο και τις οάσεις της. Στην Τοζέρ θα έχετε την ευκαιρία να επισκεφθείτε μια από τις μεγαλύτερες οάσεις της Αφρικής, που διαθέτει πάνω από δύο εκατομμύρια φοίνικες και έχοντάς την σαν ορμητήριο, μπορείτε να πάτε και σε δύο από τις ορεινές οάσεις της, την Τσεμπίκα και την Ταμέρζα, κοντά στα σύνορα με την Αλγερία. Τα χωριά που υπήρχαν σε αυτές τις δύο οάσεις, το 1969, παρασύρθηκαν από τα νερά της βροχής, που έπεφτε ασταμάτητα για τρεις ολόκληρες εβδομάδες και υπάρχουν μόνο τα ερείπιά τους.
Αυτή που θεωρείται η “Πύλη της Ερήμου” είναι η πόλη της Ντούζ, που κατοικείται από την φυλή των Βεδουίνων Μραζίγκ. Αν βρεθεί εκεί κάποιος τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο, θα έχει την ευκαιρία να παραστεί στο “Φεστιβάλ της Σαχάρα”. Διαρκεί τέσσερις ημέρες και κατά την διάρκειά του δίνονται διάφοροι χοροί, γίνονται παραδοσιακοί γάμοι και καμηλοδρομίες. Κατά την διάρκεια της διαμονής σας σε κάποιο από τα πολυτελή ξενοδοχεία της περιοχής, θα έχετε την ευκαιρία να κάνετε μια βόλτα στην έρημο με την λευκή ψιλή άμμο, στην ράχη μιας καμήλας.
Στην νότια Τυνησία υπάρχει και ένα μικρό ιδιαίτερο χωριό, η Ματμάτα. Οι κάτοικοί του μιλούν βερβέρικα και ζουν μέσα σε χαρακτηριστικά σπίτια σπηλιές. Πρόκειται για ανοίγματα γύρω από μια εσωτερική αυλή και μοιάζουν με κρατήρες. Το τοπίο μοιάζει σεληνιακό και ίσως για αυτό τον λόγο ο σκηνοθέτης Τζόρτζ Λούκας να επέλεξε την περιοχή για να γυρίσει το πρώτο μέρος της ταινίας “Ο Πόλεμος των Άστρων”.
Όλες οι παραθαλάσσιες πόλεις της χώρας αποτελούν θέρετρα διακοπών, όπως παραδείγματος χάριν η Χαμμαμέτ, η Σούς, το Μοναστήρ, η πόλη Σφάξ και φυσικά το νησί Τζέρμπα.
Η μεντίνα της Σούς
Η πλειοψηφία των ξενοδοχείων τους βλέπει προς την θάλασσα και είναι το ιδανικό μέρος για να περάσει κάποιος τις διακοπές του και να ξεκουραστεί σε ένα κοσμοπολίτικο και παράλληλα παραδοσιακό περιβάλλον. Πισίνες, θάλασσα, καλό φαγητό και περίπατοι. Τί άλλο να επιθυμήσει κανείς. Όλα αυτά σε συνδυασμό με τα ψώνια σας στα άπειρα καταστήματα και στις μεντίνες αυτών των πόλεων θα κάνουν την διαμονή σας στην Τυνησία αξέχαστη.